Corona

De ontvangen rijksbijdragen aangemerkt met * zullen pas in 2021 ingezet worden. Voorgesteld wordt om het totaalbedrag van deze ontvangsten € 206.533,- via resultaatbestemming over te hevelen naar 2021.

3.2. Coronacrisis en onze inwoners

Algemeen
De coronacrisis heeft enorme gevolgen voor onze inwoners. Tal van steeds wisselende landelijke en regionale maatregelen hebben gezorgd voor een soms stevige inperking van onze vrijheden. Eind maart volgde er een totale lockdown, waarbij scholen en kinderopvang werden gesloten. Er moest zo veel mogelijk thuis gewerkt worden, de zorgcentra op slot gingen en alle maatschappelijke activiteiten werden stopgezet. Ook heeft de totale lockdown grote impact gehad op ouderen en alleenstaanden. Eenzaamheid nam als gevolg van de lockdown toe omdat bezoek vaak niet meer of beperkt mogelijk was.

Mensen die in deze periode afscheid hebben moeten nemen van dierbaren werden ook zwaar getroffen door de realiteit van de lockdown, omdat ook bij uitvaarten slechts enkele personen aanwezig mochten zijn.

Ook Someren werd zwaar getroffen door het virus. Met een forse bestuurlijke en ambtelijke inzet hebben we geprobeerd de zorgen voor onze burgers te delen en te verlichten. Onze inwoners kunnen gevraagd en ongevraagd terecht bij onze hulpverlenende instanties, net zoals bij ons eigen gebiedsteam, Senzer, Onis (o.a. dorpsondersteuners), Maatschappelijk werk etc.

Er is steeds op verschillende manieren uitgebreid aandacht besteed aan tal corona gerelateerde zaken om onze inwoners te wijzen op de diverse mogelijkheden voor ondersteuning. Met name de gemeentelijke website wordt permanent van geactualiseerde informatie voorzien. Deze informatie wordt ook via social media verspreid.

Hartverwarmend waren ook allerlei initiatieven vanuit onze gemeenschap om met name de bewoners en medewerkers in onze zorginstellingen een hart onder de riem te steken.

Het noodgedwongen sluiten van de scholen en kinderopvang heeft een grote impact op zowel ouders als kinderen gehad. Vooral het thuiswerken in combinatie met de opvang van de kinderen zorgde in veel gezinnen voor een moeilijke tijd. Daar waar dat niet mogelijk was hebben scholen en kinderopvangorganisaties gezorgd voor noodopvang. Waar mogelijk en noodzakelijk is gemeentelijke ondersteuning geboden. Zo zijn in enkele gevallen kinderen voorzien van een laptop of tablet zodat het digitale thuisonderwijs gevolgd kon worden. Dit door gebruik te maken van de hardheidsclausule van de PC-regeling. Daarnaast zijn direct vanaf het begin met onderwijs en kinderopvang afspraken gemaakt om problematiek rondom kwetsbare kinderen, jongeren en gezinssituaties als gevolg van de coronamaatregelen versneld op te pakken.

Communicatie
Landelijke communicatie campagnes worden zoveel mogelijk lokaal gemaakt. Denk hierbij aan de campagne ‘Aandacht voor elkaar’ waarbij onder andere de samenwerking met Samen voor Someren en Someren Geraakt is gezocht, Koningsdag, jongerencampagne, dag van de zorg en het onderwijs. Ook acties van andere organisaties hebben we ondersteund d.m.v. gezamenlijke vlogs en door deze acties op onze social media kanalen aandacht te geven.

Ook zijn er, sinds het begin van de coronacrisis, meerdere open brieven verschenen in ’t Contact en is het coronavirus regelmatig het onderwerp geweest van het Siris gemeentenieuws. Er zijn gesprekken geweest tussen het bestuur en jongeren. Ook zijn er verschillende vlogs gemaakt, onder andere over winkelen in coronatijd. Tot slot zijn er verschillende eindejaar acties richting inwoners uitgevoerd.

Senzer en de GGD
Het aantal mensen in de WW en het aantal bijstandsgerechtigden is gestegen maar niet zo hard als verwacht. Voor volgend jaar (middellange termijn) verwacht Senzer nog een verdere stijging. Voor de langere termijn is dit ongewis. Bij de schulddienstverlening is er na de eerste golf een kleine piek geweest. Met de beschikbare inzet, ook van vrijwilligers kon deze goed opgevangen worden. Men verwacht ook hier pas volgend jaar de grootste piek. Voor het eerste half jaar van 2021 wordt uitgegaan van een verdere stijging. Voor de langere termijn is het nog lastig om hier uitspraken over te doen. Dit is mede afhankelijk van hoe de coronacrisis zich verder ontwikkeld.

Onder de noemer 'Corona in Brabant' verzamelen de GGD'en in Noord-Brabant cijfers en andere informatie over de impact van de coronacrisis op de gezondheid van onze inwoners. Corona heeft op veel levensgebieden een grote (negatieve) impact zowel op fysiek als mentaal vlak. Mensen zijn minder gaan bewegen en ongezonder gaan eten ook is er een toename in het gebruik van genotsmiddelen. Mensen die besmet zijn geweest met COVID-19 hebben vaak te kampen met langdurige en ernstige restklachten, inmiddels bekend met de naam long-covid. Veel reguliere zorg is de aflopen periode uitgesteld en er is ook beduidend minder reguliere zorg verleend, de oversterfte is toegenomen. Tot slot ervaren mensen ook meer en vaker negatieve gevoelens.

Nederlandse kinderen (8-18 jaar) voelen zich door de coronamaatregelen minder gezond en hebben vaker last van angst en somberheid. Ook voelen ze zich onder andere bozer en hebben ze meer
slaapproblemen (Amsterdam UMC). Uit de laatste meting van RIVM/GGD (29 sep–2 okt 2020) blijkt dat in Brabant met name de jongste leeftijdsgroepen (16-39 jaar) de meeste psychische klachten ervaren
(bijvoorbeeld angst, eenzaamheid, stress, somberheid, slaapproblemen) en dat ouderen (>70 jaar) hier in mindere mate last van hebben. Opvallend is dat deze oudste groep wel het meest bang is voor het virus.
Alle kosten die de GGD heeft gemaakt en nog gaat maken als gevolg van de coronapandemie worden volledig door het Ministerie van Volksgezondheid, Welzijn en Sport rechtstreeks aan de GGD vergoed. Kosten die gerelateerd zijn aan corona, maar die geen verband houden met de taak die de GGD heeft bij de corona-bestrijding (dus kosten die elke organisatie of bedrijf in Nederland heeft, zoals voorzieningen voor het 1,5 meter kantoor ed.), komen wel voor rekening van de GGD. Dit heeft echter tot op heden geen financiële gevolgen voor de gemeente Someren. De tweede wijziging programmabegroting GGD 2020 is recentelijk vastgesteld door het Algemeen Bestuur GGD en is voor de gemeente budgettair neutraal. De raden worden hierover begin januari door de GGD geïnformeerd via een raadsinformatiebrief.

3.3 Coronacrisis en ondernemers

Algemeen
De coronacrisis heeft een enorme impact op de economie. Dat geldt ook voor onze lokale economie en vele Somerense ondernemers zijn zwaar getroffen. Met name de horeca, recreatie- en de evenementenbranche zijn zwaar gedupeerd.

Niet alleen de horeca maar ook de detailhandel (non-food) heeft, weliswaar in mindere mate, de nadelige gevolgen van de crisis moeten ondervinden. Na de aanvankelijke periode van sluiting  is er sprake van herstel, maar daarmee is niet gezegd dat ook de noodzakelijke omzetten weer worden gehaald. Feit is wel dat er meer dan voor de coronacrisis online werd gekocht.

Naast alle maatregelen die door het rijk zijn genomen voor ondernemend Nederland, hebben we ook naar de lokale mogelijkheden gekeken om Somerense ondernemers te steunen. Al in de eerste weken van de crisis hebben we middels een gemeentelijke informatienotitie aandacht besteed aan alle mogelijke landelijke maar ook lokale steunmaatregelen voor de ondernemers.  

Binnen de juridische mogelijkheden hebben we coulancemaatregelen voor ondernemers uitgevaardigd waarbij er onder meer uitstel van betalingen (toeristenbelasting/BSOB belastingen) mogelijk is, leges zijn terugbetaald voor afgezegde evenementen etc. Ook zijn er maatwerkregelingen getroffen met gemeentelijke contractpartners (bv. taxbus, leerlingenvervoer).

Op het gebied van communicatie is er ook extra aandacht voor de Somerense ondernemer. Denk hierbij aan de actie koop lokaal, de Siris dag van de ondernemer, en de vlog over winkelen in de decembermaand.

Horeca
Tijdens de persconferentie op zondag 15 maart is aangekondigd dat de horeca op dezelfde dag om 18.00 uur de deuren moest sluiten om een verdere uitbraak van het coronavirus te voorkomen. Deze maatregel zou vooralsnog voor een korte periode gelden, maar heeft uiteindelijk geduurd tot 1 juni 2020. Met ingang van deze dag mocht de horeca de deuren weer openen onder een aantal strikte voorwaarden:

• Zowel gasten als personeel moeten 1,5 meter afstand houden (behalve voor mensen uit één huishouden).
• Maximaal 30 personen toegestaan in de horeca-inrichting (exclusief personeel). Voor de terrassen geldt geen maximum aantal bezoekers.
• Reservering in de horeca-inrichting is verplicht; voor een terrasbezoek is dit niet nodig.
• Er mag enkel gebruik gemaakt worden van zitplaatsen.
• De horecaondernemer controleert middels een checkgesprek of de klanten geen corona gerelateerde klachten heeft.

Helaas heeft het Kabinet door het oplopend aantal besmettingen moeten besluiten dat de horeca wederom de deuren moet sluiten. Deze maatregel is van kracht per 14 oktober. De horeca is wel de mogelijkheid geboden om winterterrassen te creëren op het moment dat de horeca weer open mag. Voor deze aanvragen worden geen leges berekend. Per horecaterras betekent dit dat er ca € 1.000,- aan leges niet is geïnd. Voor nu zijn er drie aanvragen ingediend en verleend.

Wekelijks vindt er een bestuurlijk overleg plaats met een afvaardiging van het bestuur van Koninklijke Horeca Nederland afdeling Someren. Daarin worden alle actualiteiten besproken die leven onder de horecaondernemers en waar mogelijk wordt er naar oplossingen gekeken. Uit deze overleggen kunnen we opmaken dat de horeca het financieel zwaar heeft. Exacte cijfers hebben we echter niet.

Evenementen/kermissen
Vanaf de tweede helft van 2020 zijn er slechts enkele en later geen evenementenvergunningen meer verleend voor activiteiten. Momenteel geldt er een volledig verbod op evenementen en is niet bekend wanneer dit verbod wordt opgeheven en evenementen weer georganiseerd mogen worden. Op grond van de tijdelijke wet maatregelen die per 1 december is ingegaan, gelden voorlopig nog steeds de beperkingen zoals in de laatste noodverordening. Evenementen zijn volgens deze tijdelijke wet nog steeds verboden.  Evenementen die binnen een reguliere exploitatie plaatsvinden zoals huwelijken, uitvaarten en warenmarkten zijn hierbij uitgezonderd.

Zodra evenementen weer zijn toegestaan is de verwachting dat het animo hiervoor weer toe gaat nemen. Op dit moment is moeilijk te zeggen in hoeverre er voor 2021 behoefte is om evenementen te organiseren. Deze aanvragen zullen aan striktere voorwaarden getoetst gaan worden. Ook is nog niet duidelijk wat het exacte toetsingskader wordt. Met komst TWM zal dit een lokaal besluit worden, met regionale uitgangspunten.

Dit jaar heeft er geen enkele kermis plaats kunnen vinden. Het is nu nog niet te zeggen of en in welke vorm deze door kunnen gaan in 2021. Met de kermisorganisator zal tijdig bekeken worden welke alternatieven er zijn om invulling te geven aan een kermis in aangepaste vorm.

De recreatie en toerisme branche is uiteraard ook hard getroffen door de coronacrisis. Veel vakanties en uitstapjes hebben als gevolg van de strenge maatregelen geen doorgang kunnen vinden. Ook tijdens momenten van versoepeling is er door de nog steeds geldende maatregelen niet op volle kracht gedraaid. De verwachting is dat ook de recreatie en toerisme branche in 2021 hinder blijft ondervinden van de geldende corona maatregelen.

3.4 Coronacrisis en maatschappelijke organisaties

Algemeen
Corona heeft er voor gezorgd dat het maatschappelijk leven geheel of gedeeltelijk en in steeds wisselende situaties is stil komen te liggen. Denk hierbij onder andere aan het verbod op teamsport en het sluiten van sportlocaties, het verbod op zingen of muziek maken, het stopzetten van jeugdactiviteiten en het sluiten van de bibliotheek.

Vooral in een periode van een complete lock down is er ingezet op met name communicatie naar onze maatschappelijke organisaties. Die communicatie werd versterkt tijdens het fasegewijs opstarten van allerlei activiteiten. Aanvankelijk richtte de communicatie en ondersteuning zich op het door vertalen en soms interpreteren van de richtlijnen van het RIVM en de regionale noodverordening. Bij het opstarten van allerlei activiteiten is vervolgens ook inzet noodzakelijk gebleken van toezicht en handhaving.

Deze ondersteuning van de maatschappelijke organisaties en het toezicht en de handhaving van de regels heeft een fors capaciteitsbeslag gelegd op betrokken afdelingen/ambtenaren.

Om de verhuurders van sportaccommodaties te compenseren is bij het ministerie een declaratie ingediend op grond van de beleidsregel Tegemoetkoming huurders sportaccommodaties COVID-19 van € 76.297,=. Dit bedrag is voor 100% toegekend en terugbetaald voor zover het reeds in rekening was gebracht bij onze sportverenigingen.

Daarnaast zijn uitkeringen ontvangen voor eventuele compensatie van dorps- en wijkhuizen (13.000), vrijwilligersorganisaties jeugd (8.000) en lokale culturele voorzieningen (107.000). Deze bijdragen kunnen op basis van nog nader te bepalen uitgangspunten/criteria als compensatie voor gederfde inkosten/extra uitgaven aan onze maatschappelijke organisaties worden doorbetaald.

Het spreekt voor zich dat de coronacrisis, naast allerlei inhoudelijke en organisatorische aspecten, ook gevolgen heeft voor de financiële positie van onze maatschappelijke organisaties. Landelijke regelingen werden bekend gemaakt en de gemeente ontving vergoedingen voor compensatie aan maatschappelijke organisaties.

Verenigingen en instellingen hebben, al of niet op basis van door ons verstrekte informatie, gebruik gemaakt van verschillende landelijke regelingen als de NOW. Regelmatig is er geïnformeerd naar de compensatiegelden die door het rijk aan de gemeente zijn verstrekt.

Al vrij snel hebben we daarom een kader vastgesteld voor deze organisaties waaraan moet worden voldaan om voor eventuele financiële steun/compensatie in aanmerking te komen. Dit kader is te vinden op Gemeente Someren: Coronavirus (COVID-19) . Nadrukkelijk is daarbij aangegeven dat instellingen of verenigingen die acute financiële problemen ervaren op gemeentelijke ondersteuning en maatwerk kunnen rekenen. Gelukkig heeft zich tot op heden niet één maatschappelijk organisatie gemeld.

Zoals aangegeven zullen wij, zodra de jaarrekening 2020 c.a. van onze gesubsidieerde maatschappelijke organisaties zijn aangeleverd, nader bezien op welke wijze we de maatschappelijke organisaties financieel kunnen compenseren door inzet van de middelen die daarvoor van het rijk zijn ontvangen. De afrekening van het jaar 2020 zullen wij dan ook als basis gebruiken bij de toekenning van subsidies voor het jaar 2021.

3.5 Coronacrisis en de gemeentelijke belastingen

De uitvoering van de gemeentelijke belastingen is door de gemeente opgedragen aan de Belastingsamenwerking Oost-Brabant (BSOB). Het algemeen bestuur van BSOB, waarin alle deelnemers vertegenwoordigd zijn heeft maatregelen genomen om belastingplichtigen die getroffen worden door de coronamaatregelen te ondersteunen.

Kernboodschap

• Belastingaanslagen moeten worden voldaan;
• Een zo uniform mogelijke regeling voor alle deelnemers;
• Aandacht en begrip voor de liquiditeitspositie van de getroffen belastingplichtigen;
• Ruimte bieden om deze belastingplichtigen weer in staat te stellen voldoende liquide te worden.

Maatregelen
Maart 2020

• Niet versturen van aanslagbiljetten, aanmaningen en dwangbevelen tot 1 juni 2020;
• Uitstel van betaling verlenen voor openstaande belastingaanslagen tot 1 juni 2020;
• De termijn voor het aanleveren van aanvullende gegevens voor een verzoek om kwijtschelding te verlengen tot 1 juni.

Verlenging juni 2020

• Alle resterende aanslagbiljetten worden opgelegd na 1 juni 2020;
• Geen aanmaningen en dwangbevelen sturen tot vooralsnog 1 september 2020;
• Specifieke betalingsregelingen

September 2020

• Eénmalig een betalingsherinnering versturen
• Dwanginvordering hervatten per eind september

Toeristenbelasting 2019
De aanslagen Toeristenbelasting 2019 zijn in 2020 opgelegd. Het gaat hierbij om belastingopbrengsten die door de ondernemers zijn geïncasseerd in 2019. Daarom kan alleen bij hoge uitzondering uitstel van betaling worden verleend en een betalingsregeling worden getroffen.